Projekt Paszportyzacja polskiej żywności przewiduje budowę cyfrowego systemu gwarantującego efektywne monitorowanie i identyfikowanie informacji o produktach rolno-spożywczych w łańcuchu dostaw, tj. „od pola do stołu”.

Budowany system IT udostępni szerokie spektrum informacji o produkcie żywnościowym, przede wszystkim dzięki innowacyjnym funkcjonalnościom, a także integracji z aktualnie działającymi bazami referencyjnymi. Po jego wdrożeniu polski sektor rolno-spożywczy może zyskać system IT, w którym znajdą się wiarygodne, rzetelne i niepodrabialne dane o produkcie rolno-spożywczym.

Przyczyny zapotrzebowania na projekt zgłaszane przez przedstawicieli łańcucha dostaw:

• rosnące zapotrzebowanie na szybko i łatwo dostępne informacje o produkcie żywnościowym, w tym pochodzenie, przetwarzanie i drodze od producenta do konsumenta,
• spadające zaufanie do żywnościowego produktu finalnego oraz do przejrzystości łańcucha dostaw,
• rosnąca liczba podmiotów zaangażowanych w łańcuch dostaw oraz przypadki zanieczyszczeń i skażenia żywności,
• wysokie koszty i nieskuteczność systemów opartych na papierowych i tradycyjnych rozwiązaniach IT – szczególnie dla małych producentów,
• rosnąca liczba konkurencyjnych certyfikatów, związane z tym ryzyko nadużyć oraz wysoka podatność na oszustwa, korupcję i błędy.

Oczekiwane korzyści z wdrożenia projektu:

• wzrost pozytywnego wizerunku produkowanej w Polsce żywności,
• wsparcie zrównoważonego rozwoju branży rolno-spożywczej w zakresie możliwości eksportowych poprzez umocnienie wizerunku polskich marek na arenie międzynarodowej,
• ograniczenie kosztów działań inspekcyjnych oraz ograniczenie wycofywania partii towarów z łańcucha dostaw,
• ograniczenia przypadków fałszowania żywności,
• spersonalizowana oferta produktowa dla konsumenta 4.0,
• optymalizacja procesów zarządzania produkcją, m.in. poprzez możliwość dokonywania rejestracji zdarzeń (w stadzie, na polu), analizę rentowności produkcji oraz prowadzenie ewidencji zabiegów (pielęgnacyjnych, weterynaryjnych, nawożeń, itp.),
• wzrost cen za surowce/produkty wytworzone w gospodarstwie poprzez osiągnięcie korzystnej pozycji negocjacyjnej i pozycji konkurencyjnej podmiotu w łańcuchu dostaw umożliwiającemu w prosty sposób identyfikowanie produktu,
• wzrost efektywności procesu raportowania informacji o produkcji w gospodarstwie rolnym – oszczędność czasu przy wypełnianiu dokumentacji w niekompatybilnych bazach danych.

INTERESARIUSZE PROJEKTU

Projekt jest inicjatywą oddolną, zgłoszoną przez przedstawicieli łańcucha dostaw żywności. Szczególne zapotrzebowanie zgłaszały organizacje branżowe z rynku ziemniaka, wołowiny i wieprzowiny, tj.:

1. Polska Federacja Ziemniaka,
2. Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka,
3. Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego,
4. Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego,
5. Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego,
6. Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Zachowawczej Rasy Polska Czerwona w typie mięsnym.

W prace nad projektem zaangażowane są także podmioty administracji publicznej, w tym sprawującej nadzór nad realizacją zadań i procesów zapewniających bezpieczeństwo i jakość żywności na kluczowych etapach jej produkcji, tj.:

1. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa,
2. Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych,
3. Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa,
4. Główny Inspektorat Sanitarny,
5. Główny Inspektorat Transportu Drogowego,
6. Główny Inspektorat Weterynarii.

Do realizacji projektu zostały włączone również podmioty będące bezpośrednimi uczestnikami łańcucha dostaw żywności oraz przedstawiciele jednostek naukowo-badawczych.

Projekt koordynuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, przy merytorycznym wsparciu Centrum GovTech Polska, pod nadzorem Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

REALIZACJA PROJEKTU BĘDZIE PRZEBIEGAŁA DWUETAPOWO:

W okresie grudzień 2021 – marzec 2023 przeprowadzony zostanie Pilotaż na rynkach: wołowiny, wieprzowiny i ziemniaka. Pilotaż ma na celu dokonanie praktycznego sprawdzenia możliwości zbudowania jednego, w pełni kompatybilnego systemu IT dla różnorodnych produktów żywnościowych. Końcowym rezultatem realizacji Pilotażu będzie możliwość wygenerowania pełnego zakresu „paszportu” oraz udostępnienie uczestnikom rynku informacji potwierdzających autentyczność, jakość i bezpieczeństwo żywności. Pilotaż obejmie szerokie grono uczestników, począwszy od producentów rolnych, zakłady przetwórcze (rzeźnie, zakłady rozbioru, ubojowe, porcjowania, pakowanie) poprzez firmy transportowe i magazynujące.

Zleceniobiorcą Pilotażu jest Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa - Państwowy Instytut Badawczy - na podstawie Decyzji Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2021 r., wydanej w oparciu o art. 10c Ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów.

Czas realizacji Pilotażu

Planowany czas realizacji Pilotażu na rynku wołowiny, wieprzowiny i ziemniaka: grudzień 2021 – marzec 2023.

Zakres prac w ramach Pilotażu

• Etap I – Prace Badawcze – realizowany w okresie grudzień 2021 – kwiecień 2022 – obejmuje przeprowadzenie prac badawczych, wytworzenie i dostarczenie następujących Produktów:

1. Raport z prac badawczych dla rynku ziemniaka;
2. Raport z prac badawczych dla rynku wołowiny;
3. Raport z prac badawczych dla rynku wieprzowiny;
4. Raport podsumowujący prace badawcze Etapu I.

• Etap II – Prace badawcze, rozwojowe, projektowe oraz implementacyjne – planowane zakończenie - marzec 2023 r.

Etap obejmuje m.in. badania technologii przechowywania i przetwarzania dużych zbiorów danych na potrzeby „paszportu”, z wykorzystaniem Pilotażowego Systemu IT, będącego narzędziem wytworzonym wraz z niezbędnymi interfejsami, implementacją technologii zbierania danych od Uczestników Pilotażu, zasilania Danymi referencyjnymi i narzędziami do generowania „paszportów”.

Etap II obejmuje dostarczenie następujących Produktów:

1. koncepcja Pilotażowego Systemu IT, w tym projekt „paszportu” dla rynku wołowiny, wieprzowiny i ziemniaka;
2. Opracowanie Raportu Końcowego, zawierającego, co najmniej:

• Dokumentację techniczną,
• Wyniki Analizy – Raport Końcowy.

Na lata 2023 – 2024 zaplanowana została budowa docelowego Systemu IT, pod warunkiem że Pilotaż potwierdzi zasadność jego wdrożenia. Kluczowym etapem realizacji systemu docelowego będzie wdrożenie do systemu IT funkcji udostępniającej informacje o produkcie żywnościowym konsumentom (za pomocą aplikacji mobilnej). System będzie także przygotowany do rozbudowy o kolejne rynki AGRO (np. rynek drobiu, jaj czy innych warzyw i owoców), tak aby polska żywność otrzymała niepodważalny certyfikat autentyczności danych.

W celu usprawnienia prac na rzecz projektu Dyrektor Generalny KOWR 31 grudnia 2021 r. Zarządzeniem NR 150/2021/Z dokonał zmiany Zarządzenia NR 27/2021/Z w sprawie powołania zespołu do spraw realizacji projektu Paszportyzacja polskiej żywności :

• Zarządzenie nr 27/2021/Z
• Zarządzenie nr 31/2021/Z
• Zarządzenie nr 46/2021/Z
• Zarządzenie nr 150/2021/Z

Działania zrealizowane na rzecz projektu w okresie od czerwca 2020 r. do grudnia 2021 r.

1. Wideokonferencja, w której uczestniczyli przedstawiciele producentów rolnych, eksperci od marketingu, dostawcy technologii oraz przedstawiciele administracji, w ramach której zaprezentowano koncepcje i możliwości stworzenia lub wykorzystania już istniejących rozwiązań do realizacji efektywnego śledzenia i identyfikowania informacji o produktach rolno-spożywczych (czerwiec 2020);
2. Opracowano prototyp „paszportów” dla mięsa wołowego, wieprzowego i ziemniaków, w oparciu o warsztaty Design Sprint przeprowadzone z udziałem producentów rolnych, organizacji branżowych, instytucji administracji publicznej, w tym instytucji nadzorujących bezpieczeństwo i jakość żywności (wrzesień 2020 r. – marzec 2021 r.);
3. 28 stycznia 2021 r. zawarto List intencyjny w sprawie realizacji projektu pomiędzy Ministrem Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Pełnomocnikiem Prezesa Rady Ministrów do spraw GovTech, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa, Głównym Inspektoratem Weterynarii, Głównym Inspektoratem Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, Głównym Inspektoratem Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Głównym Inspektoratem Sanitarnym oraz Głównym Inspektoratem Transportu Drogowego;
4. 1 kwietnia 2021 r. zawarto Porozumienie o Współpracy na rzecz realizacji oraz prowadzenia działań informacyjno-promocyjnych w ramach projektu. Stronami Porozumienia są: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Polska Federacja Ziemniaka, Polska Federacja Hodowców Bydła i Producentów Mleka, Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego, Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego, Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego, Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Zachowawczej Rasy Polska Czerwona w typie mięsnym;
5. Przeprowadzono Wstępne Konsultacje Rynkowe (kwiecień – czerwiec 2021 r.) w ramach, których zorganizowano spotkanie dla wszystkich uczestników (27 podmiotów) oraz 11 spotkań indywidualnych. Podczas spotkań skonfrontowano oczekiwania Zamawiającego z możliwościami i propozycjami Wykonawców w zakresie przeprowadzenia pilotażu dla rynku wołowiny, wieprzowiny i ziemniaka. Ponadto omówiono i udzielono odpowiedzi na pytania skierowane przez uczestników konsultacji oraz ustalono niezbędny zakres informacji do uzupełnienia w dokumentacji;
6. Przygotowano dokumentację, w tym ustalono ramowy zakres realizacji Pilotażu w ramach projektu Paszportyzacja polskiej żywności oraz przeprowadzono procedurę wyboru Zleceniobiorcy Pilotażu, w oparciu o art. 10c Ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (lipiec - listopad 2021);
7. 13 grudnia 2021 r. uzyskano Decyzję Prezesa Rady Ministrów, powierzającą NASK-PIB realizację Pilotażu, w oparciu o art. 10c ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz. U. z 2021 r., poz. 178, ze zm.);
8. 16 grudnia 2021 r. zawarto umowę pomiędzy Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa a Naukową i Akademicką Siecią Komputerową - Państwowym Instytutem Badawczym, której przedmiotem jest uregulowanie zasad realizacji i finansowania Pilotażu w ramach projektu Paszportyzacja polskiej żywności;
9. Grudzień 2021 – uruchomienie Pilotażu na rynku wołowiny, wieprzowiny i ziemniaka w ramach projektu Paszportyzacja polskiej żywności.