Wprowadzenie konieczności zawierania umów  na dostarczanie produktów rolnych z założenia ma służyć unikaniu nieuczciwych praktyk handlowych, a także poprawie transmisji cen i dostosowaniu podaży do popytu oraz ma na celu poprawę funkcjonowania rynku produktów rolnych w relacjach producent rolny – nabywca.

Obowiązek zawierania umów zawarty jest w art. 38 q ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o organizacji niektórych rynków rolnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 185).

Z kolei warunki, które muszą spełniać umowy uregulowane zostały odpowiednio w art. 125, art. 148 ust. 2 oraz art. 168 ust. 4 i 6 Rozporządzenia PEiR ( UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. Szczegółowy wykaz produktów rolnych objętych działaniem ustawy zawarty jest w Załączniku I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r.

W sierpniu 2017 r. przepisy określające obowiązek zostały znowelizowane poprzez  doprecyzowanie obowiązujących dotychczas regulacji, usprawnienie ich funkcjonowania oraz ograniczenie zakresu obowiązywania.

WAŻNE!

• Producent - rolnik, który jest osobą fizyczną lub prawną bądź grupą osób fizycznych lub prawnych, którego gospodarstwo rolne jest położone na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz który prowadzi działalność rolniczą;
• umowa wymagana jest wyłącznie na etapie pierwszego nabywcy będącego przetwórcą lub dystrybutorem, który nie zbywa tych produktów rolnych bezpośrednio konsumentom finalnym;
• dopuszczalne jest zawarcie umowy w formie innej niż pisemna tj. w formie dokumentowej lub elektronicznej;
• umowę należy przechowywać przez okres 2 lat od końca roku, w którym została zrealizowana ostatnia dostawa w ramach tej umowy;
• kary pieniężne: od 1% do 5% zapłaty za nabywanie produktów rolnych, w przypadku gdy produkty rolne nabywane są na podstawie wadliwej umowy oraz 10% zapłaty za nabywanie produktów rolnych bez zawartej umowy;
• czynności sprawdzające u nabywcy lub producenta odbywają się na podstawie pisemnego zawiadomienia o podejrzeniu dokonania naruszeń oraz w zależności od sytuacji w danych sektorach na podstawie analizy rynku.

CO MUSI ZAWIERAĆ UMOWA?

• cenę do zapłaty za dostawę, która jest niezmienna lub jest obliczana przez połącznie różnych czynników określonych w umowie, które mogą obejmować wskaźniki rynku odzwierciedlające zmiany warunków na rynku, dostarczoną ilość oraz jakość lub skład dostarczonych produktów rolnych,
• ilość i jakość odnośnych produktów, które można dostarczyć lub które muszą zostać dostarczone, wraz z terminem takich dostaw,
• okres obowiązywania umowy, który może być ograniczony lub nieograniczony z klauzulami dotyczącymi rozwiązania umowy. Obecnie nie jest ustanowiony minimalny okres obowiązywania umowy, strony uzgadniają to w negocjacjach,
• szczegóły dotyczące terminów i procedur płatności,
• ustalenia dotyczące odbioru lub dostawy produktów rolnych,
• przepisy mające zastosowanie w przypadku zaistnienia siły wyższej.

Wszystkie elementy umów na dostawę produktów rolnych zawieranych przez producentów, odbiorców, przetwórców lub dystrybutorów, w tym elementy określone powyżej, są swobodnie negocjowane pomiędzy stronami.

OBOWIĄZEK ZAWIERANIA UMÓW NIE DOTYCZY:

• sprzedaży bezpośredniej,
• dostaw bezpośrednich i rolniczego handlu detalicznego,
• sprzedaży nabywcy mającemu formę spółdzielni, której producent jest członkiem oraz sprzedaży przez producenta grupie producentów rolnych, wstępnie uznanej grupie producentów owoców i warzyw, uznanej organizacji producentów owoców i warzyw, której jest członkiem (pod warunkiem, że statut lub umowa, lub umowa członkowska tej spółdzielni, grupy lub organizacji spełniają w zależności od produktu określone przepisami warunki),
• sprzedaży dystrybutorowi, który zbywa produkty rolne bezpośrednio konsumentom finalnym.